Serotonina – znaczenie, działanie, niedobór, nadmiar

Serotonina, nazywana hormonem szczęścia, to kolejny z hormonów opiswanych przez ekspertów współpracujących z Onsen Sleeping w odpowiedzi na prośby czytelników najlepszego bloga o spaniu.

Jak w przypadku niemal każdego hormonu, nawet najmniejsze zakłócenie poziomów serotoniny skutkować może rozregulowaniem całego układu hormonalnego. To od tego układu zależy nasze funkcjonowanie biopsychospołeczne w trakcie dnia, ale też możliwość odbywania komfortowego i regeneracyjnego snu w nocy.

Dlatego też tak ważne jest, aby wiedzieć nie tylko, czym jest serotonina, lecz również jakie jest jej działanie. Dzięki temu przewidzieć można, czym grozi niedobór lub nadmiar serotoniny, a także wcześnie rozpoznać ewentualne objawy chorobowe.

Serotonina jest bardzo ważnym neuroprzekaźnikiem dla ośrodkowego układu nerwowego. Wytwarzana w podwzgórzu serotonina pozwala na właściwe przesyłanie informacji między komórkami mózgowymi. Działanie serotoniny jest więc istotne dla funkcjonowania mózgu.

Powstawanie serotoniny jest ściśle związane z tryptofanem, z którego rozkładu powstaje. Ponieważ ten jest aminokwasem egzogennym, może być dostarczony jedynie z pożywieniem. Stąd też serotoninę, obok ośrodkowego układu nerwowego, pobieramy także z płytek krwi i błony śluzowej jelit. Aż około 90% serotoniny wytwarzane jest w komórkach enterochromafinowych żołądka i jelit.

Norma serotoniny serotoniny we krwi u osób dorosłych wynosi od 100 ng/ml do 280 ng/ml. Jej poziom można oznaczyć również w dobowej zbiórce moczu.

Serotonina wydzielana jest zarówno przez podwzgórze, jak też komórki enterochromafinowe żołądka i jelit. Jest ona neuroprzekaźnikiem należącym do amin biogennych. Właściwości serotoniny pozwalają na sklasyfikowanie jej jako jeden z hormonów tkankowych, a więc uczestniczących w sterowaniu narządów poza układem nerwowym. Kluczową substancją do jej produkcji jest tryptofan, z którego jest ona syntezowana.

Działanie serotoniny wiąże się ściśle z wytwarzaniem melatoniny, która jest jej metabolitem. Dlatego też blokowanie syntezy serotoniny skutkuje często bezsennością oraz zaburzeniem rytmu dobowego. Jednocześnie serotonina hamuje apetyt po spożyciu węglowodanów, zaś zwiększa go po spożyciu białek. Serotonina bierze też udział w regulowaniu ciśnienia tętniczego oraz temperatury ciała.

Nazywanie serotoniny hormonem szczęścia wynika z jej wpływu na nastrój człowieka, a także jego potrzeby seksualne i zachowania impulsywne. Dlatego też serotoninę wykorzystuje się w leczeniu depresji i innych zaburzeń afektywnych, ale też zaburzeń lękowych. Najczęściej stosuje się w tym celu inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) oraz inhibitory monoaminooksydazy (IMAO).

Poza tym serotonina może wpływać na występowanie agresji u człowieka, jak też poziom jego zmęczenia. Dodatkowo zmniejsza ona wrażliwość na ból. Stąd też serotoninę można wykorzystywać w różnego rodzaju terapiach farmakologicznych.

Niedobór serotoniny może wiązać się z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego lub podwzgorza, jak rownież innych gruczołów. Najczęściej odnotowywane przyczyny niedoboru serotoniny to:

Utrzymujące się niskie stężenie serotoniny we krwi nie jest wskazane. Najczęściej notowane skutki niedoboru serotoniny to:

• zwiększenie apetytu;
• zmniejszenie libido;
• przewlekłe zmęczenie;
• trudności z koncentracją;
• myśli samobojcze;
• zaburzenia pamięci;
• zaburzenia nastroju;
• zaburzenia snu.

Współpracujący z ONSEN® psycholog zdrowia i rehabilitacji, mgr Mateusz Nesterok, zwraca uwagę na konsekwencje, jakie powoduje nadmiar serotoniny. O ile bowiem serotonina jest niezbędna w życiu i pełni ona pozytywną rolę, kluczowe dla dobrego zdrowia jest zachowanie jej optymalnego poziomu. Nadmiar serotoniny powodować może zespół serotoninowy, który zaburza funkcjonowanie układu nerwowo-mięśniowego oraz prowadzi do niewydolności nerek. Konsekwencją zespołu serotoninowego mogą być też omamy lub hipomania, a niekiedy nawet śpiączka. W skrajnych przypadkach może doprowadzić to nawet do śmierci.

Wskazuje on, że zbyt niski poziom serotoniny także nie jest dla człowieka pożądanym stanem. Stężenie serotoniny poniżej normy jest uważane za jeden z podstawowych objawów depresji, a także innych zaburzeń nastroju. Poza tym niedobór serotoniny może powodować stany lękowe, a w tym nasilać zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD). Dodatkowo powodować może napadowe spożywanie słodyczy, co prowadzi do odkładania się nadmiernej tkanki tłuszczowej. Poza tym każde odejście od jej fizjologicznego stężenia znacznie wpływa na funkcjonowanie biopsychospołeczne człowieka.

Jak dowodzą wyniki badań naukowych, niedobór tryptofanu skutkujący zmniejszeniem stężenia serotoniny we krwi, powoduje istotne zmiany w rytmie dobowym przez modyfikację struktury snu w ciągu doby. Jednocześnie poziom noradrenaliny, podobnie jak poziom dopaminy, pozostają w tym czasie niezmienione.

Zachowaniu optymalnego poziomu serotoniny we krwi sprzyja komfortowy, zdrowy sen. Ten zaś wymaga posiadania funkcjonalnego materaca, który zapewnia idealne podparcie ciała i wsparcie kręgosłupa. Zachowanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa podczas snu, jak również umożliwienie ciału pełnego rozluźnienia, działa bowiem korzystnie na wszystkie jego układy, a w tym także układ hormonalny.

ONSEN® oferuje materac Osaka Air, który jest najbardziej funkcjonalnym materacem dostępnym na rynku. Odpowiada on na zapotrzebowanie najbardziej wymagających konsumentów, spełniając wszystkie 10 podstawowych funkcjonalności materaca, a także będąc wyrobem medycznym klasy pierwszej.

Wszystkie produkty ONSEN® podlegają nawet 15-letniej gwarancji, a także programowi pozwalającemu na ich zwrot w ciągu 100 dni, co minimalizuje ryzyko zakupu do zera.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.