Polski (PL)Niemiecki (DE)Angielski (EN)
Doradztwo i obsługa zamówień: +48 512 999 218 
0

Jak pokonać zaburzenia lękowe i odzyskać spokój?

5 lutego 2026
Lęk jest naturalną reakcją organizmu na zagrożenie, dzięki której organizm ostrzega nas przed niebezpieczeństwem i mobilizuje do działania. Problem pojawia się wtedy, gdy lęk staje się nadmierny, chroniczny i nieproporcjonalny do sytuacji, czyli wykracza poza bezpieczne i zdrowe normy. Zaburzenia lękowe to patologiczna forma odczuwania lęku, która utrudnia codzienne funkcjonowanie. Klasyfikuje się je w ICD-10 pod kodami F40-F48, a w ICD-11 w kategorii 6B00-6B0Z.

Należy pamiętać, że objawy zaburzeń lękowych mogą być mylące. Bardzo często pacjenci odczuwają szereg objawów psychosomatycznych, sądząc że to fizyczne dolegliwości. Mogą objawiać się też bezsennością, ale i innymi zaburzeniami snu. Objawem, ale też skutkiem zaburzeń lękowych może być wycofanie z życia społecznego, choćby częściowe.

Często też zaburzenia lękowe są błędnie interpretowane jako przesadna wrażliwość czy brak odporności psychicznej. Jak zaznacza psycholog Mateusz Nesterok, są to prawdziwe zaburzenia psychiczne wymagające wsparcia i leczenia. Dlatego warto mieć choćby podstawową wiedzę o formach zaburzeń lękowych, jak również ich objawach czy mechanizmach powstawania.

Specyfika zaburzeń lękowych

Zaburzenia lękowe to grupa trudności psychicznych, których wspólnym mianownikiem jest w pierwszej kolejności nadmierny i nieadekwatny do sytuacji lęk, wpływający negatywnie na codzienne funkcjonowanie. W przeciwieństwie do zdrowego niepokoju, zaburzenia te są długotrwałe, nieproporcjonalne i trudne do opanowania.

Mateusz Nesterok zauważa, że lęk w zaburzeniach ma często charakter uogólniony lub wręcz obsesyjny. Osoby nim dotknięte przeżywają go niemal bez przerwy, niezależnie od realnych zagrożeń. Lęk nie pełni już funkcji ostrzegawczej, lecz staje się czynnikiem dezorganizującym życie.

Zaburzenia lękowe obejmują szerokie spektrum, a wsród nich zaburzenie lękowe uogólnione (GAD) czy zaburzenie paniczne (z atakami paniki). Do tej grupy zaliczają się też fobie społeczne i specyficzne, ale również zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD). W spektrum zaburzeń lękowych jest także zaburzenie stresowe pourazowe znane jako zespół stresu pourazowego (PTSD).

Częstość występowania zaburzeń lękowych stale rośnie. Obecnie szacuje się, że w ciągu życia nawet 15-20% populacji doświadczyło ich przynajmniej raz. Czynnikami ryzyka są przede wszystkim cechy temperamentu i stresory środowiskowe, ale również zaburzenia neuroprzekaźników - głównie GABA i serotonina. Skuteczne leczenie opiera się na psychoterapii oraz farmakoterapii - najlepiej łącznie.

Zaburzenie lękowe uogólnione (GAD)

GAD, czyli zaburzenie lękowe uogólnione, to jedna z najczęściej występujących form zaburzeń lękowych. Charakteryzuje się przewlekłym i trudnym do kontrolowania poczuciem niepokoju, które dotyczy różnych aspektów życia. Lęk uogólniony może dotyczyć zdrowia, pracy, finansów czy relacji, ale lęk nie jest tu powiązany z konkretną sytuacją, lecz ma stały i rozlany charakter, zmieniając funkcjonowanie jednostki.

Osoby z GAD często opisują go jako ciągłe napięcie, a nawey nieustanne oczekiwanie na najgorsze. Towarzyszą temu objawy somatyczne, takie jak bóle mięśni, napięcie w karku i plecach, drażliwość czy zmęczenie, a często też trudności ze snem. Lęk tego typu może trwać miesiącami, a nierzadko trwa nawet latami, znacząco wpływając na jakość życia.

Mateusz Nesterok podkreśla, że w przypadku lęku uogólnionego szczególnie istotne jest zrozumienie, iż nie jest to martwienie się na zapas, lecz rzeczywiste zaburzenie psychiczne, które wynika z dysfunkcji w pracy układu nerwowego i neuroprzekaźników, takich jak GABA czy serotonina.

Leczenie GAD obejmuje przede wszystkim psychoterapię poznawczo-behawioralną, która pomaga rozpoznać i zmienić schematy nadmiernego zamartwiania się. Często stosuje się także dobraną do pacjenta farmakoterapię, a głównie leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI lub SNRI, które stabilizują pracę układu nerwowego. Uzupełnieniem terapii jest dbanie o higienę snu, która bywa niedoceniana, a także relaksacja.

Ataki paniki i zaburzenie paniczne

Ataki paniki to nagłe epizody intensywnego lęku, które osiągają szczyt w ciągu kilku minut i często są połączone z objawami somatycznymi. W tym przede wszystkim z przyspieszonym biciem serca, dusznością i zawrotami głowy, a nawet uczuciem odrealnienia. Mogą pojawiać się zarówno w sytuacjach stresowych, jak i bez wyraźnej przyczyny.

Nesterok wskazuje, że dla wielu osób atak paniki to najbardziej przerażające doświadczenie życiowe. Dość często objawy ataku paniki są tak silne, że chorzy często myślą, iż umierają lub mają zawał serca. Brak zrozumienia ich natury może prowadzić do wtórnych lęków, a także unikania sytuacji kojarzonych z atakiem.

Z kolei zaburzenie paniczne diagnozowane jest, gdy ataki paniki pojawiają się nawracająco i są połączone z lękiem przed ich nawrotem, a także unikaniem miejsc lub sytuacji, w których wcześniej wystąpiły. Często prowadzi to do agorafobii, czyli lęku przed przebywaniem w otwartej przestrzeni lub tłumie.

Leczenie obejmuje psychoterapię, szczególnie ekspozycyjną i poznawczo-behawioralną, a także farmakoterapię (leki przeciwlękowe, SSRI). Kluczowa jest także psychoedukacja, czyli uświadomienie choremu, że objawy lęku nie są zagrożeniem życia, lecz efektem nadaktywności układu nerwowego.

Fobie, OCD i PTSD - inne twarze lęku

Fobie to intensywne i irracjonalne lęki przed konkretnymi obiektami lub sytuacjami. Może być to na przykład lęk przed pająkami (arachnofobia) czy lataniem samolotem (awiofobia), ale katalog fobii jest bardzo szeroki. Unikanie tych bodźców, kojarzonych z wywoływaniem lęku, może znacząco ograniczać funkcjonowanie jednostki.

Mateusz Nesterok podkreśla, że fobie często zaczynają się w dzieciństwie, ale nieleczone mogą się nasilać i rozszerzać na kolejne obszary życia. Osoby z fobiami często są świadome nieracjonalności swoich lęków, co prowadzi do frustracji i wstydu.

Z kolei zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne są już inną twarzą lęku. Te bowiem charakteryzują się obecnością obsesji i kompulsji, czyli natrętnych myśli i powtatrzalnych czynności, które mają za zadanie zredukować lęk. Przykładem może być obsesyjny lęk przed zarazkami wywołujący kompulsyjne mycie rąk.

Natomiast PTSD, czyli zespół stresu pourazowego, występuje po przeżyciu traumatycznego wydarzenia. Objawia się nawracającymi wspomnieniami, koszmarami i nadmiernym pobudzeniem, a także unikaniem sytuacji przypominających traumę. Leczenie tych zaburzeń wymaga specjalistycznej terapii, często z użyciem podejść EMDR i ekspozycji.

Droga do spokoju i życia bez lęku

Pokonanie zaburzeń lękowych to długotrwały proces, który wymaga cierpliwości, konsekwencji i wsparcia. Kluczowe jest zrozumienie, że lęk nie zniknie z dnia na dzień, ale może przestać rządzić życiem. Czterema filarami zdrowienia są terapia, farmakologia, wsparcie społeczne i techniki relaksacyjne, których warto się nauczyć.

Mateusz Nesterok zaznacza, że jednym z najważniejszych kroków jest akceptacja, zarówno objawów, jak i samego siebie w obliczu choroby. Wskazuje też na wartość codziennych rytuałów, takich jak medytacja, spacery, dziennik uczuć czy ćwiczenia oddechowe. Są to bowiem formy budowania odporności psychicznej, które mają dużą skuteczność.

Nieocenioną pomocą są grupy wsparcia i kontakt z innymi osobami, które przeszły podobne doświadczenia. Zrozumienie, że nie jest się samemu i że lęk nie oznacza słabości, pomaga przezwyciężyć izolację i wstyd. Psychoedukacja, a w tym dostęp do rzetelnych informacji, pomaga też odzyskać kontrolę.

Zaburzenia lękowe mogą zdominować życie, ale nie muszą go zniszczyć. Dzięki świadomej pracy nad sobą, ale też profesjonalnej pomocy i wsparciu bliskich, można odzyskać spokój, równowagę i radość życia. Największym zwycięstwem nie jest brak lęku, ale odwaga, aby działać mimo niego.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.

FAQ: Zaburzenia lękowe

Co to są zaburzenia lękowe?

Zaburzenia lękowe to grupa klinicznych schorzeń, w której dominuje przewlekły i nadmierny lęk lub strach, nieadekwatny do sytuacji, często bez obiektywnie uzasadnionej przyczyny. Tego rodzaju lęk utrudnia codzienne funkcjonowanie, bowiem nie pełni już funkcji ochronnej, lecz stanowi czynnik dezorganizujący życie. Zalicza się do nich uogólnione zaburzenie lękowe (GAD), napady paniki, fobie społeczne i specyficzne, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD) oraz zespół stresu pourazowego (PTSD). 
 

Czym objawiają się zaburzenia lękowe?

Osoby cierpiące na zaburzenia lękowe często doświadczają stałego niepokoju i napięcia psychicznego, które towarzyszy im nawet w sytuacjach codziennych. Mogą pojawić się trudności ze snem, problemy z koncentracją, przewlekłe napięcie mięśni oraz objawy somatyczne takie jak kołatanie serca, duszności, zawroty głowy czy uczucie ucisku w klatce piersiowej. W przypadku napadów paniki objawy przybierają intensywną, nagłą formę - są krótkotrwałe, lecz bardzo dramatyczne, często wywołują uczucie utraty kontroli lub zagrożenia życia. Z kolei fobie specyficzne objawiają się irracjonalnym lękiem wobec określonych bodźców, i również mogą wywołać silne reakcje fizjologiczne.

Co pomaga na zaburzenia lękowe?

Najskuteczniejszym sposobem leczenia są terapie psychologiczne, szczególnie psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga odzyskać kontrolę nad lękiem, zrozumieć jego źródło i nauczyć się reagować inaczej. W przypadkach, gdy objawy są nasilone lub długotrwałe, stosuje się również farmakoterapię - leki przeciwdepresyjne (SSRI, SNRI), a w niektórych sytuacjach pregabalinę czy konopie. Wsparcie stanowią też zmiany w stylu życia - techniki relaksacyjne, medytacja, ćwiczenia oddechowe, regularna aktywność, ograniczenie używek i dbałość o jakość snu. 

Czy zaburzenia lękowe są chorobą psychiczną?

Zaburzenia lękowe są uznawane za rzeczywiste schorzenia psychiczne. Nie są jedynie efektem wrażliwości czy słabego charakteru. Stanowią medycznie rozpoznawalną patologię, którą można skutecznie leczyć i monitorować. Takie zaburzenia są zakodowane w klasyfikacjach ICD oraz wymagają profesjonalnego podejścia i wsparcia specjalisty. 

Jak pomóc osobie z zaburzeniami lękowymi?

Najważniejsze przy zaburzeniach lękowych jest okazanie zrozumienia i wsparcia bez oceniania. Ważne jest też zachęcanie osoby z zaburzeniami do poszukiwania profesjonalnej pomocy u psychologa lub psychiatry. Wspierająco działają także relaksacja, uregulowany sen i aktywność fizyczna. Można pomóc takiej osobie budować rytuały wyciszające lub stworzyć wspólnie spokojny plan dnia ze zdrowymi nawykami. Warto także unikać trywializowania jej obaw, bowiem poczucie bycia wysłuchanym i akceptowanym bardzo pomaga w procesie leczenia.

Udostępnij
Newsletter - bądź na bieżąco!
Bez wyrażenia zgody nie możemy dodać Twojego adresu e-mail do bazy subskrybentów newslettera ONSEN®.
Dziękujemy za dołączenie do grupy subskrybentów newslettera ONSEN®!
Komentarze
Wystąpiły błędy w formularzu.
Imię lub pseudonim *
Adres e-mail (nie będzie widoczny)
Numer telefonu (nie będzie widoczny)
Komentarz *
Dziękujemy za dodanie komentarza!
Więcej o tym, jak zdrowo żyć i funkcjonować...

Producent bezczelnie perfekcyjnego materaca Osaka Air, anatomicznych poduszek i ergonomicznych mebli. Lider na europejskim rynku.