Adrenalina jest
hormonem i neuroprzekaźnikiem katecholaminowym wydzielanym przez rdzeń nadnerczy, który stanowi część układu dokrewnego. Choć często mówi się o
korze nadnerczy, to jednak rdzeń nadnerczy odpowiada za syntezę adrenaliny. Oprócz tego adrenalina jest także wydzielana przez
zakończenia włókien współczulnego układu nerwowego, co czyni ten hormon jednym z fundamentalnych przekaźników odpowiedzialnych za
mobilizację organizmu w sytuacjach stresowych, ale nie tylko.
Wykazuje ona podobieństwo do
pirokatechiny (katecholu) pod względem chemicznym. Nadto jej wydzielanie może być pobudzane przez
testosteron, co sprawia, że osoby o wyższym poziomie tego hormonu mogą wykazywać
większą skłonność do reakcji adrenalicznych, a więc intensywnych emocji czy chęci podejmowania ryzyka.
Epinefryna pełni ważną rolę w regulacji
metabolizmu glukozy, wykazując działanie antagonistyczne względem
insuliny, czyli zwalczając ją. Oznacza to, że adrenalina
zmniejsza poziom insuliny we krwi, co prowadzi do wzrostu poziomu cukru, dostarczając organizmowi
dodatkowej energii w sytuacjach stresowych. Obok tego adrenalina pobudza wydzielanie
glukagonu, wywołując uwalnianie glukozy z wątroby do krwiobiegu.
Adrenalina oddziałuje na
receptory α-adrenergiczne oraz β-adrenergiczne, które odpowiadają za aktywację układu współczulnego. Przez to dochodzi do
przyspieszenia akcji serca i rozszerzenia oskrzeli, a w konsekwencji do zwiększenia dopływu krwi do mięśni. Podobne działanie wykazuje
noradrenalina, jednak w przeciwieństwie do adrenaliny nie wpływa ona w tak dużym stopniu na
przemianę materii, nie wpływając znacząco na trawienie.
Najważniejszym efektem
działania adrenaliny jest przyspieszenie czynności serca i zwiększenie jego pojemności minutowej, co
poprawia transport tlenu i składników odżywczych do tkanek organizmu. Dodatkowo epinefryna powoduje
rozszerzenie źrenic, co zwiększa ostrość widzenia. Nadto wywołuje ona
rozszerzenie krtani i oskrzeli, co poprawia dopływ tlenu do płuc. Z kolei
zwiększenie tempa oddychania ułatwia dotlenienie organizmu.
Adrenalina ma również istotny
wpływ na przemianę materii, bowiem aktywuje ona lipazy, czyli enzymy odpowiedzialne za
spalanie tłuszczu, co sprzyja redukcji tkanki tłuszczowej. Z tego powodu jest hormonem wspierającym
procesy metaboliczne, a przez to wykorzystywana jest niekiedy w
leczeniu objawowym niektórych zaburzeń metabolicznych.
Dodatkowo adrenalina
pobudza wydzielanie śliny i soków trawiennych, co także wpływa na trawienie. Obok tego epinefryna
zmniejsza napięcie mięśni gładkich w jamie brzusznej. Jednak w sytuacjach stresowych adrenalina
hamuje perystaltykę jelit, co spowalnia trawienie.