Polski (PL)Niemiecki (DE)Angielski (EN)
Informacje o produktach: +48 509 940 633 | Obsługa zamówień: +48 512 999 218
0

Adrenalina – znaczenie, działanie, niedobór, nadmiar

30 września 2022
adrenalina, epinefryna, hormon stresu, hipoadrenalizm, hiperadrenalizm, niedobór adrenaliny, nadmiar adrenaliny
Adrenalina, zwana też epinefryną, to kolejny z hormonów opisywanych przez ekspertów współpracujących z polską firmą ONSEN® w odpowiedzi na liczne prośby czytelników najlepszego bloga o zdrowiu zgłaszane w różnych formach.

Jak w przypadku niemal każdego hormonu, nawet najmniejsze zakłócenie poziomów adrenaliny skutkować może rozregulowaniem układu hormonalnego jako całości. To od tego układu zależy funkcjonowanie biopsychospołeczne w trakcie dnia i nocy.

Warto więc widzieć co to jest adrenalina, ale również mieć świadomość tego, jakie jest jej działanie. Należy też wiedzieć, czym grozi niedobór lub nadmiar adrenaliny, aby mieć możliwość rozpoznać ewentualne objawy chorobowe na wczesnym etapie.
adrenalina, epinefryna, hormon stresu, hipoadrenalizm, hiperadrenalizm, niedobór adrenaliny, nadmiar adrenaliny

Jakie znaczenie ma adrenalina?

Adrenalina jest nazywana hormonem strachu, walki i ucieczki, bowiem jest kluczowym neuroprzekaźnikiem wytwarzanym przez nadnercza. Jej głównym zadaniem jest mobilizowanie organizmu do szybkiej reakcji w sytuacjach stresowych oraz zagrożenia. Wzrost poziomu adrenaliny we krwi pozwala na błyskawiczne przystosowanie się do zmieniających się warunków, wpływając na pracę serca, metabolizm czy funkcjonowanie układu nerwowego.

Norepinefryna, która należy do grupy katecholamin, jest wytwarzana bezpośrednio w rdzeniu nadnerczy w odpowiedzi na bodźce stresowe. Działaj ona pobudzająco na układ współczulny, wywołując szereg reakcji fizjologicznych. Ich zadaniem jest przede wszystkim przygotowanie organizmu do wysiłku, głównie tego intensywnego.

W efekcie działania adrenaliny, organizm przyspiesza akcję serca. To z kolei wiąże się ze wzrotem ciśnienia krwi i rozszerzeniem oskrzeli, co poprawia dopływ tlenu. Epinefryna powoduje także mobilizację glukozy z wątroby, pozwalając na jej dostarczanie do mięśni. Oprócz tego zwęża naczynia krwionośne w narządach trawiennych, aby przekierować krew do mięśni, kosztem procesów trawienia. Wszystko to wywołuje wzrost koncentracji i czujności, co pomaga szybciej reagować na zagrożenie.

Choć adrenalina jest kojarzona głównie z sytuacjami stresowymi, to poziom epinefryny wzrasta również w momentach euforii i silnych emocji, niezależnie od ich przyczyny. Może być to efekt intensywnego wysiłku fizycznego czy ekscytacji, ale też przeżywania innych wydarzeń. Z tego powodu adrenalina jest też nazywana hormonem ekscytacji.

Co do zasady właściwe stężenie adrenaliny w surowicy krwi u osób dorosłych wynosić powinno od 240 pmol/l do 480 pmol/l, czyli od 43,92 pg/ml do 87,84 pg/ml. Warto jednak pamiętać, że poziom adrenaliny może się różnić w zależności od warunków badania.

adrenalina, epinefryna, hormon stresu, hipoadrenalizm, hiperadrenalizm, niedobór adrenaliny, nadmiar adrenaliny

Jak działa adrenalina?

Adrenalina jest hormonem i neuroprzekaźnikiem katecholaminowym wydzielanym przez rdzeń nadnerczy, który stanowi część układu dokrewnego. Choć często mówi się o korze nadnerczy, to jednak rdzeń nadnerczy odpowiada za syntezę adrenaliny. Oprócz tego adrenalina jest także wydzielana przez zakończenia włókien współczulnego układu nerwowego, co czyni ten hormon jednym z fundamentalnych przekaźników odpowiedzialnych za mobilizację organizmu w sytuacjach stresowych, ale nie tylko.

Wykazuje ona podobieństwo do pirokatechiny (katecholu) pod względem chemicznym. Nadto jej wydzielanie może być pobudzane przez testosteron, co sprawia, że osoby o wyższym poziomie tego hormonu mogą wykazywać większą skłonność do reakcji adrenalicznych, a więc intensywnych emocji czy chęci podejmowania ryzyka.

Epinefryna pełni ważną rolę w regulacji metabolizmu glukozy, wykazując działanie antagonistyczne względem insuliny, czyli zwalczając ją. Oznacza to, że adrenalina zmniejsza poziom insuliny we krwi, co prowadzi do wzrostu poziomu cukru, dostarczając organizmowi dodatkowej energii w sytuacjach stresowych. Obok tego adrenalina pobudza wydzielanie glukagonu, wywołując uwalnianie glukozy z wątroby do krwiobiegu.

Adrenalina oddziałuje na receptory α-adrenergiczne oraz β-adrenergiczne, które odpowiadają za aktywację układu współczulnego. Przez to dochodzi do przyspieszenia akcji serca i rozszerzenia oskrzeli, a w konsekwencji do zwiększenia dopływu krwi do mięśni. Podobne działanie wykazuje noradrenalina, jednak w przeciwieństwie do adrenaliny nie wpływa ona w tak dużym stopniu na przemianę materii, nie wpływając znacząco na trawienie.

Najważniejszym efektem działania adrenaliny jest przyspieszenie czynności serca i zwiększenie jego pojemności minutowej, co poprawia transport tlenu i składników odżywczych do tkanek organizmu. Dodatkowo epinefryna powoduje rozszerzenie źrenic, co zwiększa ostrość widzenia. Nadto wywołuje ona rozszerzenie krtani i oskrzeli, co poprawia dopływ tlenu do płuc. Z kolei zwiększenie tempa oddychania ułatwia dotlenienie organizmu.

Adrenalina ma również istotny wpływ na przemianę materii, bowiem aktywuje ona lipazy, czyli enzymy odpowiedzialne za spalanie tłuszczu, co sprzyja redukcji tkanki tłuszczowej. Z tego powodu jest hormonem wspierającym procesy metaboliczne, a przez to wykorzystywana jest niekiedy w leczeniu objawowym niektórych zaburzeń metabolicznych.

Dodatkowo adrenalina pobudza wydzielanie śliny i soków trawiennych, co także wpływa na trawienie. Obok tego epinefryna zmniejsza napięcie mięśni gładkich w jamie brzusznej. Jednak w sytuacjach stresowych adrenalina hamuje perystaltykę jelit, co spowalnia trawienie.
materac 160x200, materace online, najlepszy materac, sklep z materacami

Z czym wiąże się niedobór adrenaliny?

Adrenalina odgrywa kluczową rolę w regulacji funkcji organizmu, dlatego jej niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji związanych ze zdrowiem. Zbyt niskie stężenie adrenaliny najczęściej wynika z chorób nadnerczy, ale może być również efektem zaburzeń hormonalnych w innych gruczołach, które są z nimi powiązane.

Przyczyny niedoboru adrenaliny

Co do zasady niedobór adrenaliny jest zazwyczaj związany z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu dokrewnego, a w szczególności nadnerczy, które ją produkują. Do najczęściej notowanych przyczyn zbyt niskiego poziomu epinefryny należą głównie:

  • niedoczynność nadnerczy – stan, w którym nadnercza nie produkują wystarczającej ilości adrenaliny i innych hormonów;
  • nowotwór nadnerczy – niektóre guzy mogą zaburzać funkcjonowanie nadnerczy i wpływać na ich zdolność do syntezy katecholamin;
  • wady genetyczne – niektóre choroby dziedziczne mogą prowadzić do zaburzeń w produkcji adrenaliny, wpływając na równowagę hormonalną organizmu;

Skutki niedoboru adrenaliny

Utrzymujące się niskie stężenie adrenaliny może prowadzić do szeregu objawów wpływających na codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych skutków niedoboru adrenaliny należą głównie:

  • tachykardia – przyspieszone bicie serca wynikające z kompensacyjnych mechanizmów organizmu;
  • niedociśnienie – obniżone ciśnienie krwi, które może prowadzić do zawrotów głowy i osłabienia;
  • przewlekłe zmęczenie – niedobór adrenaliny wpływa na brak energii i uczucie ciągłego wyczerpania;
  • trudności z koncentracją – problemy z pamięcią i skupieniem uwagi;
  • zwiększenie się masy ciała – spowolnienie metabolizmu, co może prowadzić do przybierania na wadze;
  • zaburzenia nastroju – wahania emocjonalne, uczucie apatii lub niepokoju;
  • zaburzenia snu – trudności z zasypianiem lub niespokojny sen.

Niedobór adrenaliny jest niebezpiecznym stanem, który może znacząco wpłynąć na jakość życia, prowadząc bezpośrednio do osłabienia organizmu czy problemów z krążeniem, ale także zaburzeń nastroju. Jeśli występują objawy wskazujące na niski poziom adrenaliny, należy skonsultować się z lekarzem.

adrenalina, hormon strachu, poczucie bezpieczeństwa, euforia

Z czym wiąże się nadmiar adrenaliny?

Adrenalina pełni istotną rolę w reakcji organizmu na stres. Jednak, gdy w organizmie jest nadmiar epinefryny, może to prowadzić do szeregu dolegliwości zdrowotnych. Wysokie stężenie adrenaliny może być spowodowane przez chroniczny stres czy niektóre zaburzenia organizmu, ale też życie pełne napięcia.

Przyczyny nadmiaru adrenaliny

Z zasady nadmiar adrenaliny może wynikać z różnych przyczyn, zarówno fizjologicznych, jak i środowiskowych. Do najważniejszych należą:

  • chroniczny stres – ciągłe napięcie i stres mogą prowadzić do zwiększonego wydzielania adrenaliny;
  • zaburzenia hormonalne – takie jak guzy produkujące katecholaminy (feochromocytoma), które zwiększają produkcję adrenaliny;
  • styl życia – nadmierna aktywność fizyczna lub brak odpoczynku również mogą przyczyniać się do wysokiego poziomu adrenaliny.

Skutki nadmiaru adrenaliny

Nadmierna ilość adrenaliny może prowadzić do szeregu niepożądanych efektów, a w tym:

  • problemy z sercem – tachykardia czy nawet zawał serca spowodowany ciągłym napięciem mięśnia sercowego;
  • zaburzenia snu – trudności z zasypianiem, niepokojny sen;
  • wzrost ciśnienia krwi – zwiększone ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych;
  • zaburzenia psychiczne – niepokój, ataki paniki, a nawet depresja spowodowana chronicznym stresem;
  • zmęczenie – paradoksalnie, mimo zwiększonej aktywności, organizm może być wyczerpany;
  • zaburzenia metaboliczne – zwiększony poziom cukru we krwi i trudności z metabolizmem.

W obliczu nadmiaru adrenaliny, ważne jest, by podjąć kroki mające na celu zniwelowanie jego negatywnych skutków. Poprawę przyniesie redukcja stresu i odpowiedni odpoczynek, o ile nie jest wymaga interwencja medyczna.

Jeśli zauważysz symptomy nadmiaru adrenaliny, niezbędne będzie skonsultowanie się z lekarzem, który pomoże ustalić przyczynę dolegliwości, aby zaproponować odpowiednie leczenie.

adrenalina, epinefryna, bezsenność, ból głowy, nadciśnienie, budzenie się w nocy

Jak adrenalina wpływa na sen?

Nasz psycholog Mateusz Nesterok, specjalista psychologii zdrowia i rehabilitacji, wskazuje na to, jak  istotne jest utrzymanie optymalnego poziomu adrenaliny w swoim organizmie. Choć ten hormon pełni kluczową rolę w codziennym funkcjonowaniu, to jego nadmiar może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Zbyt wysokie stężenie adrenaliny wiąże się choćby z nadciśnieniem i zawrotami głowy, ale też z zaburzeniami lękowymi i depresją o podłożu psychosomatycznym. Nie bez znaczenia jest jej wpływ na sen, bowiem nadmiar epinefryny we krwi może powodować bezsenność, a także obniżać jakość snu

Wskazuje on, że zbyt niski poziom adrenaliny także nie jest korzystny. Choć zdarza się to rzadko, należy pamiętać, że niedobór adrenaliny może skutkować zmniejszeniem koncentracji i osłabieniem funkcji poznawczych. Może też utrudniać utratę masy ciała, a nawet sprzyjać jej przybieraniu. Każde zaburzenie równowagi hormonalnej ma więc znaczący wpływ na funkcjonowanie człowieka.

Jak dowodzą wyniki badań naukowych, obniżeniu poziomu adrenaliny we krwi sprzyja odpowiednia ilość snu w trakcie nocy. Dowodzi to, że adrenalina ma silny związek z rytmem snu i czuwania, dlatego warto dbać o jej właściwe stężenie. Nadto wyniki badań wskazują, że zmniejszenie stężenia poziomu adrenaliny we krwi obniża temperaturę ciała oraz zmniejsza uczucie zmęczenia.

Aby zadbać o właściwą regenerację organizmu, warto zatroszczyć się o komfortowy sen, który w odpowiedni sposób wspiera równowagę hormonalną na różnych płaszczyznach. Kluczowym elementem jest naprawdę wygodny materac, zapewniający też właściwe podparcie ciała i odciążenie kręgosłupa. Tylko w ten sposób organizm może się w pełni rozluźnić, co pozytywnie wpływa także na układ hormonalny.

ONSEN® oferuje materac Osaka Air, który jest najbardziej funkcjonalnym materacem. Jest to produkt, który zaspokaja potrzeby i rozwiązuje problemy nawet najbardziej wymagających osób. Poza tym podlega on nawet 15-letniej gwarancji, co wiąże się z zastosowaniem wysokiej jakości materiałów. Dodatkowo materac Osaka Air można zwrócić w ciągu 100 dni bez konsekwencji, dlatego niczym nie ryzykujesz.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.

najlepszy materac, jak dobierać materace, ranking materacy

FAQ: Adrenalina

Za co odpowiada adrenalina?

Adrenalina odpowiada za prawidłowe reakcje organizmu w sytuacji zagrożenia. Dlatego też adrenalina nazywana jest hormonem strachu, walki i ucieczki. Dodatkowo adrenalina jest wytwarzana w stanie euforii.

Jakie są skutki niedoboru lub niskiego poziomu adrenaliny?

Podstawowym skutkiem niedoboru lub niskiego poziomu adrenaliny jest tachykardia. Dodatkowo niedobór adrenaliny może prowadzić do niedociśnienia, a także przewlekłego zmęczenia. Niski poziom adrenaliny powoduje także trudności z odchudzaniem, ale przede wszystkim poważne zaburzenia nastroju i snu.

Jakie są skutki nadmiaru lub wysokiego poziomu adrenaliny?

Podstawowym skutkiem nadmiaru lub wysokiego poziomu adrenaliny jest bradykaria. Dodatkowo wysoki poziom adrenaliny może wywoływać nadciśnienie, zawroty głowy i zaburzenia widzenia. Wywołuje też nieuzasadniony niepokój. Często osoby posiadające zbyt dużo adrenaliny doznają wyczerpania fizycznego i psychicznego. Poza tym adrenalina przyczynia się do zaburzeń lękowych i zaburzeń nastroju, a także trudności z zasypianiem i utrzymaniem snu.

Jak zwiększyć wydzielanie adrenaliny?

Zwiększyć wydzielanie adrenaliny można przez zwiększenie wysiłku fizycznego i częstsze popadanie w stan euforii. Dodatkowo wydzielanie adrenaliny pobudza się za pomocą leków.

Jak zmniejszyć wydzielanie adrenaliny?

Zmniejszyć wydzielanie adrenaliny można przez prowadzenie spokojnego trybu życia i unikanie stresu. Dodatkowo poziom adrenaliny zmniejsza się wraz z wydzielaniem endorfiny, dlatego też warto być szczęśliwszym. Obniżeniu stężenia adrenaliny we krwi służy też uprawianie seksu oraz odpowiednia dieta.

Udostępnij
Newsletter - bądź na bieżąco!
Bez wyrażenia zgody nie możemy dodać Twojego adresu e-mail do bazy subskrybentów newslettera ONSEN®.
Dziękujemy za dołączenie do grupy subskrybentów newslettera ONSEN®!
Komentarze
Wystąpiły błędy w formularzu.
Imię lub pseudonim *
Adres e-mail (nie będzie widoczny)
Numer telefonu (nie będzie widoczny)
Komentarz *
Dziękujemy za dodanie komentarza!
Więcej o tym, jak zdrowo żyć i funkcjonować...