Kręg połowiczy – czym jest i jak wpływa na zdrowie?

Czym jest hemivertebra (krąg połowiczny)?

Hemivertebra to wrodzona wada budowy kręgosłupa, w której powstaje tylko połowa (klinowata) trzonu kręgu. Powstały klin zachowuje normalną wysokość po jednej stronie. Z kolei po drugiej stronie praktycznie jej nie ma. To od samego urodzenia zaburza linię kręgosłupa i może prowadzić do skoliozy lub kifozy. Wada tworzy się w życiu płodowym. Prawy i lewy ośrodek kostnienia trzonu nie łączą się ze sobą.

Co to jest krąg motyli (butterfly vertebra)?

Krąg motyli to inny, rzadszy defekt rozwojowy. W tym schorzeniu oba boczne fragmenty trzonu powstają prawidłowo, ale między nimi pozostaje pionowa szczelina wypełniona chrząstką lub krążkiem międzykręgowym. Na zdjęciu AP kręgosłupa daje to obraz skrzydełek motyla. Zmiana jest często bezobjawowa i odkrywana przypadkowo, choć bywa łączona z innymi wadami, a przede wszystkim z zespołem Alagille’a. Kluczowa różnica jest taka, że w hemivertebrze brakuje części trzonu, a w kręgu motyli trzon jest rozdzielony na pół.

Jakie są rokowania w przypadku hemivertebry u płodu?

Izolowana hemivertebra (bez innych wad) rokuje dobrze. Dzieci zwykle rodzą się zdrowe, a dalszy rozwój zależy głównie od tempa wzrostu skrzywienia. Hemivertebra z innymi anomaliami, jak na przykład z wadami serca czy nerek, pogarsza rokowanie, bo te mogą wymagać leczenia już po porodzie. Statystyki po urodzeniu pokazują, że około 25% skrzywień nie postępuje, 50% pogłębia się powoli, a 25% pogarsza się szybko. Ta ostatnia grupa zwykle kwalifikuje się do wczesnej operacji.

Jaka jest częstość występowania hemivertebry?

Szacuje się, że wada ta występuje u około 3 na 10 000 urodzeń (0,03 %). W populacji dzieci z wrodzoną skoliozą spotyka się ją z częstością od 1:1000 do 1:2000.

Jak leczyć kręg połowiczy?

Leczenie dobiera się indywidualnie, biorąc pod uwagę wiek dziecka, kąt skrzywienia i dynamikę deformacji. Badania i obserwacje kliniczne pokazują, że wczesna resekcja hemivertebry z krótkim zespoleniem daje najlepsze efekty korekcji przy niewielkiej utracie ruchomości segmentów, ale zawsze wymaga oceny ryzyka, a w tym możliwości powikłań neurologicznych czy implantologicznych. Przed operacją zespół pracuje także nad ewentualnymi wadami towarzyszącymi.