Zaburzenia osobowości - co to jest i jak je rozpoznać?

Co to są zaburzenia osobowości?

Zaburzenia osobowości to utrwalone wzorce myślenia, przeżywania i zachowania, które znacząco odbiegają od norm społecznych i utrudniają prawidłowe funkcjonowanie w relacjach z innymi oraz w życiu codziennym. Nie są to chwilowe problemy emocjonalne, lecz głęboko zakorzenione cechy kształtujące tożsamość człowieka. Wyróżnia się różne typy zaburzeń osobowości, takie jak osobowość borderline, narcystyczna, zależna, obsesyjno-kompulsyjna czy antyspołeczna.

Co pomaga na zaburzenia osobowości?

Najskuteczniejszą metodą leczenia jest psychoterapia, zwłaszcza terapia długoterminowa, która pomaga stopniowo zmieniać sztywne schematy myślowe i wzorce zachowań. W zależności od rodzaju zaburzenia stosuje się terapię poznawczo-behawioralną, psychodynamiczną czy dialektyczno-behawioralną (DBT). W niektórych przypadkach lekarz psychiatra może zalecić farmakoterapię wspomagającą. Głównie w celu redukcji objawów lęku czy depresji, które często współwystępują z zaburzeniami osobowości. Ważna jest również psychoedukacja oraz praca nad budowaniem stabilnych relacji i zdrowych nawyków.

Czym objawiają się zaburzenia osobowości?

Objawy mogą przyjmować różną formę w zależności od rodzaju zaburzenia. Często obejmują trudności w utrzymywaniu stabilnych relacji, impulsywność, nadmierną potrzebę kontroli, wahania nastroju, silny lęk przed odrzuceniem lub przeciwnie - brak empatii i ignorowanie norm społecznych. Osoby z zaburzeniami osobowości mogą też doświadczać chronicznego poczucia pustki, trudności z samooceną oraz sztywności w sposobie myślenia i reagowania, co prowadzi do powtarzających się konfliktów w pracy i życiu prywatnym.

Czy zaburzenia osobowości są chorobą psychiczną?

Zaburzenia osobowości są uznawane za zaburzenia psychiczne i są klasyfikowane w międzynarodowych systemach diagnostycznych (ICD?10, ICD?11 oraz DSM?5). Choć różnią się od chorób takich jak depresja czy schizofrenia, wymagają profesjonalnej diagnozy i często długofalowej terapii. Nie są efektem słabego charakteru, jak uważa część społeczeństwa, lecz złożonych czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych.

Jak pomóc osobie z zaburzeniami osobowości?

Najważniejsze jest okazanie osobie z zaburzeniami osobowości zrozumienia i cierpliwości, bez oceniania czy próby naprawiania tej osoby na siłę. Wsparcie polega na zachęcaniu do podjęcia psychoterapii, pomocy w znalezieniu odpowiedniego specjalisty oraz budowaniu stabilnego i przewidywalnego otoczenia. Ważne jest także dbanie o własne granice, aby uniknąć wypalenia emocjonalnego. Często pomocne jest uczestnictwo w terapii rodzinnej lub grupach wsparcia, które ułatwiają zrozumienie dynamiki zaburzeń i lepsze radzenie sobie w relacjach.