Czym jest świadomy sen i jak go wywołać?

Marzenia senne od zawsze fascynowały ludzi, którzy od lat pragnęli je kontrolować, także przez wchodzenie w świadomy sen. W wielu kulturach istnieją techniki dzięki którym jest to możliwe. Naukowcy dość długo podchodzili sceptycznie do tematu snu. Dziś jednak świadomy sen stał się nawet metodą wykorzystywaną w terapii psychologicznej. 

Świadomy sen, zwany też snem przejrzystym, ma miejsce wtedy, gdy śpiący człowiek w trakcie snu zdaje sobie sprawę z tego, że śni. Dzięki tej świadomości może kontrolować to, co dzieje się we śnie. Świadomy sen w większości przypadków pojawia się zupełnie przypadkowo. Czasem w środku nocy zdarza nam się bardzo realistyczny sen lub też śni nam się jakieś wspomnienie z życia. To właśnie dzięki znanym nam elementom z przeszłości jesteśmy w stanie zidentyfikować świadomy sen.

Istnieją kultury, których przedstawiciele nauczyli się celowo wywoływać u siebie świadome sny i w pelni kierować senną rzeczywistością. Dotyczy to przede wszystkim szamanizmu, indyjskiej jogi czy buddyzmu tybetańskiego. Ten ostatni zakłada, że medytacja to świadomy sen, zaś sen to nieświadoma medytacja.

Techniki wywoływania świadomego snu opisał w 1968 roku antropolog Carlos Castenda, który twierdził, że był uczniem don Juana Matusa, indiańskiego szamana z Meksyku. Opisał on technikę obserwacji rąk, która ma ten świadomy sen wywołać.

Zgodnie z opisem techniki obserwacji rąk, aby wejść w świadomy sen należy wygodnie usiąść i patrzeć się we własne dłonie. Nie powinniśmy wtedy skupić wzroku, aby obraz pozostał lekko rozmazany. Kiedy już osiągniemy rozmyty obraz, wzrok powinien się powoli wyostrzać. Wraz z tym należy wypowiedzieć słowa: "teraz widzę swoje dłonie we śnie i wiem, że to jest sen". 

Następnie mamy wyobrazić sobie, że widzimy własne ręce podczas snu. Wielokrotne powtarzanie tego ćwiczenia ma przynieść nam świadomy sen. Powinno ono nam się bowiem przyśnić, co w efekcie umożliwi rozpoznanie snu i zyskanie tym samym umiejętności świadomego śnienia.

Wiele innych technik wywoływania świadomego snu opisywanych przez etnologów zakłada używanie rozmaitych ziół mających działanie psychoaktywne. Szczególną uwagę przykłada się do metody używanej przez lud Chontal, który zamieszkuje na terenie Meksyku. Ten wywołuje świadomy sen za pomoca naparu z rośliny nazywanej calea zacatechichi lub calea ternifolia. Jej posiadanie jest jednak w Polsce nielegalne.

Zaskakujące podejście do kwestii świadomego snu mają żyjący w Malezji ludzie z plemienia Senojów. Ich odkrywca, antropolog Kilton Stewart, opisywał w swojej książce "Pygmies and Dream Giants", że codziennie rano tamtejsze rodziny analizują sny wszystkich dzieci. Choć zdecydowanie ich interpretacja snów różni się od znaczenia snów w psychologii analitycznej, stanowi ciekawą i niespotykaną w innych częściach świata praktykę.

Udział w analizie snów dzieci biorą ich starsi bracia, a także ojcowie. Następnie zaś zwoływana jest rada, podczas której analizowane są sny wszystkich dorosłych członków plemienia. Założeniem, które temu przyświeca, jest możliwość wywołania świadomego snu. Senojowie wierzą bowiem, że mogą osiągnąć świadomy sen i aktywnie zmieniać jego treść przez stawanie twarzą w twarz z ich treścią.

Zgodnie z wierzeniami Senojów, do rozwoju umiejętności świadomego snu przyczynia się przede wszystkim rozwiązywanie trudności, jakie się komuś przyśniły. Jeśli jakieś dziecko przestraszyło się przez sen o spadaniu, zwołana rada wskazuje mu metody na to, aby się odprężyło i cieszyło z przeżyć w trakcie spadania. Wtedy zaś lęk przed spadaniem zamienić ma się w radość z umiejętności latania. Ufają oni, że jeśli ktoś te rady zapamięta, jest w stanie kolejnej nocy zmieniać swoje sny, a tym samym osiągnąć świadomy sen. Kluczowa jest także odpowiednia ilość snu.

Podejście, jakie prezentują Senojowie w kwestii świadomego snu, pozwala im na życie pozbawione agresji i konfliktów. Opowiadanie o tak intymnej sytuacji, jaką są treści snów, buduje wśród nich zaufanie i scala społeczność w jeden dobrze funkcjonujący organizm.

Spadkobierczynią opisów antropologicznych Klintona Stewarta jest Patricia Garfield, która prowadzi w Stanach Zjednoczonyc Ameryki terapię nazywaną kreatywnym śnieniem (ang. creative dreaming). Wielu psychologów uważa, że techniki świadomego kierowania swoim snem mogą pomóc osobom cierpiącym z powodu nawracających koszmarów sennych. Świadome sny pozwalają bowiem na ich kontrolowanie i zmianę biegu wydarzeń.

W 2006 roku sprawdziła to grupa wiedeńskich naukowców, która opublikowała wyniki badań na temat świadomego snu. Badania wykazały, że w czasie doświadczania świadomych snów zapis EEG, a więc częstotliwość fal mózgowych, rzeczywiście ulega zmianie, kiedy porówna się go z fazą REM w badaniu EEG wykonywanym w trakcie snu nieświadomego. U badanych zaobserwowano wysoką aktywność w płacie ciemieniowym mózgu, co dowodzi, że świadomy sen rzeczywiście jest procesem przebiegającym na poziomie świadomości.
 

Warto podkreślić, że nie wszyscy mogą osiągnąć świadomy sen. Dodatkowo u części osób zaburzenie poziomu neuroprzekaźników i hormonów spowodowane dużą ilością emocji będzie skutkować wybudzeniem się, a więc przerwaniem świadomego snu.

Świadomy sen wymaga odpowiednich produktów. Dlatego też powinniśmy podjąć świadomy wybór, zgodnie z 10 kryteriami, jakimi powinniśmy kierować się przy wyborze materaca. W trakcie świadomego snu warto zadbać również o pielęgnację naszej skóry.

W tym celu Onsen Sleeping przygotował produkty wykonane z tkaniny Skin+, która jest opatentowanym materiałem tekstylnym wzbudzającym produkcję przez skórę naturalnych przeciwutleniaczy. Jej używanie pozwala zapobiegać uszkodzeniom komórek, a jednocześnie pobudzają ich regenerację. W efekcie skóra jest bardziej nawilżona, miękka i gładka.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez ekspertów Onsen Sleeping.