Polski (PL)Niemiecki (DE)Angielski (EN)
Doradztwo i obsługa zamówień: +48 512 999 218 
0

Życie z zaburzeniami afektywnymi - jak znaleźć równowagę?

10 grudnia 2025
Związane z nastrojem zaburzenia afektywne są w klasyfikacji ICD-10 określane kodami F30-F39, a w ICD-11 w kategorii 6A60-6A8Z. Są one jednymi z najczęściej diagnozowanych trudności psychicznych we współczesnym społeczeństwie. Ich wpływ na codzienne funkcjonowanie bywa bardzo głęboki, bowiem dotykają nastroju, myślenia, motywacji i relacji interpersonalnych. Mimo tego, że świadomość społeczeństwa o zaburzeniach nastroju rośnie, osoby zmagające się z nimi wciąż spotykają się niestety z powszechnym niezrozumieniem, a to potęguje ich cierpienie.

Zaburzenia afektywne to szeroka grupa jednostek chorobowych, w których wspólnym mianownikiem są istotne zmiany nastroju. Należą do nich między innymi depresja, choroba afektywna dwubiegunowa czy cyklotymia, ale też szereg innych. Każda z tych chorób ma swój unikalny przebieg, ale wspólnie tworzą swoiste spektrum, które wpływa na życie milionów ludzi na całym świecie.

Psycholog Mateusz Nesterok podkreśla, że rzetelna edukacja w zakresie zaburzeń psychicznych to pierwszy krok do skutecznego wsparcia pacjentów. Wskazuje on też, że świadomość, empatia i wiedza są nie tylko narzędziami profesjonalistów, lecz mogą i powinny być również zasobem każdego człowieka, który chce zrozumieć bliskich lub siebie samego.

Specyfika zaburzeń afektywnych

Zaburzenia afektywne to kategoria zaburzeń psychicznych, których głównym objawem są zaburzenia nastroju. Może być to zatem jego obniżenie lub podwyższenie, które wykracza poza normę. Należą one do grupy zaburzeń nastroju (ang. mood disorders), a ich diagnoza opiera się na klasyfikacjach takich jak DSM-5 czy ICD-11.

Mateusz Nesterok podkreśla, że zaburzenia afektywne to nie tylko epizody obniżonego samopoczucia czy chwilowe euforie. Są to długotrwałe i nawracające stany, które mają silny wpływ na jakość życia. W tym również na zdolność do pracy i utrzymywanie relacji, ale też podejmowanie codziennych obowiązków.

W obrębie zaburzeń afektywnych wyróżniamy różne jednostki chorobowe. Wśród nich znajdziemy przede wszystkim depresję, dystymię, zaburzenia dwubiegunowe czy cyklotymię, ale też inne zespoły mieszane. Różnią się one od siebie głównie przebiegiem, czasem trwania i nasileniem objawów, co jest ważne przy diagnozie.

Na wystąpienie zaburzeń afektywnych wpływa wiele czynników genetycznych, neurobiologicznych, środowiskowych i psychologicznych. Wspólną cechą dla wszystkich form zaburzeń afektywnych jest zaburzenie równowagi neuroprzekaźników, a przede wszystkim takich jak serotonina, dopamina czy noradrenalina, jak też charakterystyczna struktura zmian poznawczo-emocjonalnych.

Depresja - więcej niż smutek

Depresja to nie tylko smutek, ale głęboko zakorzenione zaburzenie psychiczne, które wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Charakteryzuje się ono obniżonym nastrojem i utratą zainteresowań, ale także zaburzeniami snu i apetytu. Często w jej przebiegu pojawia się uczucie beznadziei i braku wartości, a nadto trudności z koncentracją.

Mateusz Nesterok zwraca uwagę, że jednym z najbardziej destrukcyjnych aspektów depresji jest jej niewidzialność. Szczególnie, gdy mowa o depresji wysokofunkcjonującej, którą spotyka się coraz częściej. Depresja wysokofunkcjonująca to forma zaburzenia afektywnego, która może pozostawać niezauważona zarówno przez otoczenie, jak i przez samą osobę nią dotkniętą.

Osoby z depresją wyskofunkcjonującą często odnoszą sukcesy zawodowe, są aktywne społecznie i sprawiają wrażenie zdrowych. Jednocześnie zmagają się z chronicznym smutkiem, pustką emocjonalną, brakiem motywacji czy nadmiernym zmęczeniem, co maskują swoim funkcjonowaniem. To z kolei opóźnia diagnozę i leczenie, dlatego warto być szczególnie uważnym na takie osoby. Jest to postać depresji, która wymaga jeszcze bardziej holistycznego podejścia, wraz ze wsparciem stylu życia.

Aby postawić diagnozę depresji, jej objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej dwa tygodnie, a także znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Depresja może mieć nadto różne postacie - od epizodów łagodnych, po epizody ciężkie z objawami psychotycznymi.

Skuteczne leczenie depresji opiera się na terapii farmakologicznej i psychoterapii, ale też na interwencjach psychospołecznych. Znaczenie ma również styl życia, jak sen, aktywność fizyczna i dieta. Niezwykle ważne jest także wsparcie społeczne, którego roli nie sposób przecenić.

ChAD - życie w skrajnościach

Nierzadko spotykana choroba afektywna dwubiegunowa to zaburzenie charakteryzujące się występowaniem u pacjenta naprzemiennych epizodów depresyjnych i maniakalnych lub hipomaniakalnych. To oznacza, że osoba chora może przeżywać okresy skrajnego pobudzenia, w których doświadcza podwyższonego nastroju i skoków energii, a następnie doświadczać głębokiej depresji, co występuje na przemian.

Psycholog marki ONSEN®, zwraca uwagę na wyzwania diagnostyczne związane z ChAD. Wiele osób przez lata leczonych jest z powodu depresji, bez rozpoznania epizodów maniakalnych lub hipomaniakalnych, które mogą występować rzadziej, być krótsze i trudniejsze do zauważenia.

Należy też znać dwa typy ChAD, które się od siebie różnią. W przypadku typu pierwszego występują pełnoobjawowe epizody maniakalne oraz depresyjne, które zazwyczaj są łatwiejsze do zauważenia. Z kolei w przypadku typu drugiego pojawia się łagodniejsza forma pobudzenia, czyli hipomania. Oba typy choroby afektywnej dwubiegunowej mają poważny wpływ na życie chorego, w tym na relacje społeczne, pracę zawodową i zdrowie fizyczne.

Leczenie ChAD opiera się na stosowaniu stabilizatorów nastroju (głównie soli litu, czy lamotryginy), często wspomaganych neuroleptykami. Stosuje się także psychoterapię, którą powinien prowadzić wykwalifikowany psycholog. Duże znaczenie ma edukacja chorego i jego bliskich, co pozwala na większą świadomość objawów. Nadto należy unikać czynników wyzwalających, aby zminimalizować ryzyko nawrotów.

Inne zaburzenia afektywne - dystymia i cyklotymia

Rzadziej spotykana jest dystymia będąca przewlekłym zaburzeniem nastroju. Nazywa się ją długotrwała depresją, bowiem charakteryzuje się długotrwałym i umiarkowanym obniżeniem nastroju, które mniej wpływa na funkcjonowanie. Osoby cierpiące na dystymię często opisują swoje życie jako nieustannie szare i pozbawione radości, ale nie tak intensywnie przygnębiające jak w klasycznej depresji. Pamiętajmy jednak, że dystymia może trwać latami, znacząco obniżając jakość życia.

Mateusz Nesterok podkreśla, że dystymia często pozostaje niezdiagnozowana, ponieważ osoby z tym zaburzeniem uczą się stosunkowo normalnie funkcjonować mimo chronicznego obniżenia nastroju. Przez maskowanie objawów w opinii publicznej takie stany bywają mylnie traktowane jako cecha osobowości.

Z kolei cyklotymia to zaburzenie nastroju, w którym obserwuje się nawracające epizody hipomanii i łagodnej depresji. Choć objawy są mniej nasilone niż w ChAD, ich wpływ na życie codzienne również może być znaczący. Osoby z cyklotymią przechodzą przez fazy zwiększonej energii i optymizmu, a następnie spadają w stan przygnębienia i braku motywacji.

Zarówno dystymia, jak i cyklotymia wymagają profesjonalnej diagnozy, a także wsparcia terapeutycznego. Psychoterapia, szczególnie podejście poznawczo-behawioralne, przynosi dobre efekty w regulacji nastroju i budowaniu stabilności emocjonalnej. Kluczowe jest także monitorowanie objawów, jak też rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wahaniami nastroju.

Wsparcie i równowaga w codzienności

Zarówno osoby zmagające się z zaburzeniami afektywnymi, jak też ich bliscy, potrzebują strategii wspierających zdrowie psychiczne. Kluczem jest tutaj akceptacja diagnozy i regularne leczenie, a także rozwijanie zdolności do samoobserwacji. Wpływ na stabilność emocjonalną ma właściwie zaplanowany dzień i aktywność fizyczna, ale też sen i zdrowa dieta.

Mateusz Nesterok podkreśla znaczenie codziennych rytuałów, które wprowadzają przewidywalność i poczucie bezpieczeństwa. Wskazuje, że te są niezbędne w kontekście stabilizowania nastroju. Nawet z pozoru proste czynności, jak poranne spacery, ćwiczenia oddechowe czy praktyki uważności, wspierają układ nerwowy i budują odporność psychiczną.

Kolejnym z kilku filarów leczenia jest wsparcie społeczne rodziny, przyjaciół czy grup terapeutycznych. Samo bycie przy osobie chorującej, jak też słuchanie bez oceniania, oferowanie pomocy i wspólne przeżywanie trudnych chwil może działać terapeutycznie niemal u każdego pacjenta. Dlatego też odpowiednia edukacja na temat choroby znacznie zwiększa jakość tej pomocy.

Życie z zaburzeniami afektywnymi nie musi oznaczać rezygnacji z wysokiej jakości życia, o którą zawsze należy walczyć. Dzięki odpowiedniemu leczeniu, wsparciu i zrozumieniu możliwe jest osiągnięcie równowagi. Jak podkreśla Mateusz Nesterok, to właśnie wiedza, empatia i cierpliwość budują most między chorobą a codziennym funkcjonowaniem.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.

FAQ: Zaburzenia afektywne

Co to są zaburzenia afektywne?

Zaburzenia afektywne, zwane również zaburzeniami nastroju, to grupa chorób psychicznych, w których występują epizody znaczących zmian emocjonalnych. Mogą to być epizody depresji, manii lub hipomanii, a także przewlekłe obniżenie nastroju, jak dystymia czy cyklotymia. Zalicza się do nich chorobę afektywną jednobiegunową (depresyjna) oraz dwubiegunową (ChAD).

Co pomaga na zaburzenia afektywne?

Leczenie zaburzeń afektywnych opiera się na psychoterapii (najczęściej poznawczo-behawioralnej), farmakoterapii oraz wsparciu psychoedukacyjnym. W przypadku depresji jednobiegunowej zwykle stosuje się leki przeciwdepresyjne (SSRI, SNRI), natomiast w zaburzeniu dwubiegunowym stosuje się stabilizatory nastroju i leki przeciwpsychotyczne. Leczenie wspomagają również terapie rodzinne, regularna aktywność, zdrowy sen i edukacja bliskich pacjenta?

Czym objawiają się zaburzenia afektywne?

Zaburzenia afektywne manifestują się szeregiem symptomów emocjonalnych i fizycznych. W epizodach depresyjnych dominują: przygnębienie, brak energii, utrata zainteresowań, zmiany apetytu, problemy ze snem, trudności z koncentracją, a nawet myśli samobójcze. Epizody manii czy hipomanii to natomiast nadmierna aktywność, wzmożona ekspresja emocji, impulsywność, zmniejszona potrzeba snu i pogoń za niebezpiecznymi decyzjami. SAD, czyli sezonowe zaburzenie nastroju, objawia się pogorszeniem nastroju jesienią i zimą, apatią oraz brakiem energii.

Czy zaburzenia afektywne są chorobą psychiczną?

Tak, zaburzenia afektywne są rozpoznawalną kategorią chorób psychicznych wpisanych w klasyfikacje ICD?10, ICD-11 i DSM?V. Zaburzenia afektywne obejmują - między innymi - manię, depresję, dystymię czy cyklotymię. Są traktowane jako realne schorzenia wymagające leczenia. To zaburzenia endogenne oraz uwarunkowane biologicznie, społecznie i psychicznie, które znacząco mogą wpływać na funkcjonowanie człowieka.

Jak pomóc osobie z zaburzeniami afektywnymi?

Wsparcie najlepiej rozpocząć od okazania empatii i zrozumienia - wysłuchania bez oceniania i minimalizowania przeżyć. Niezwykle ważne jest zachęcanie do konsultacji psychiatrycznej oraz terapii, jak również wspólne zaangażowanie w przestrzeganie planu leczenia. Bliscy mogą uczestniczyć w psychoedukacji, pomagać w wdrażaniu regularnych rytuałów dnia (sen, aktywność, dieta), a także reagować na sygnały nawrotu choroby. Obecność, akceptacja oraz wspólne poszukiwanie wsparcia psychoterapeutycznego naprawdę znacząco wspierają proces zdrowienia.

Udostępnij
Newsletter - bądź na bieżąco!
Bez wyrażenia zgody nie możemy dodać Twojego adresu e-mail do bazy subskrybentów newslettera ONSEN®.
Dziękujemy za dołączenie do grupy subskrybentów newslettera ONSEN®!
Komentarze
Wystąpiły błędy w formularzu.
Imię lub pseudonim *
Adres e-mail (nie będzie widoczny)
Numer telefonu (nie będzie widoczny)
Komentarz *
Dziękujemy za dodanie komentarza!
Więcej o tym, jak zdrowo żyć i funkcjonować...

Producent bezczelnie perfekcyjnego materaca Osaka Air, anatomicznych poduszek i ergonomicznych mebli. Lider na europejskim rynku.