Kortyzol – znaczenie, działanie, niedobór, nadmiar

• niedoczynność kory nadnerczy;
• niedoczynność tarczycy;
• niedoczynność przysadki mózgowej;
• niedoczynność podwzgórza;
• choroba Addisona;
• leczenie glikokortykosteroidami.

• przewlekłe zmęczenie;
• osłabienie funkcji poznawczych;
• hipoglikemia;
• nudności;
• wymioty;
• nawracające biegunki;
• utrata apetytu;
• zmniejszenie wagi ciała;
• zaburzenia nastroju;
• zaburzenia snu.

• nadczynność kory nadnerczy;
• nadczynność przysadki mózgowej;
• nadczynność tarczycy;
• naczynność podwzgórza;
• zespół Cushinga;
• nowotory - przede wszystkim przysadki mózgowej lub płuc;
• przewlekły stres;
• nadużywanie alkoholu;
• hipoglikemia;
• osteoporoza;
• depresja;
• anoreksja;
• leczenie estrogenami.

• zwiększenie wagi ciała;
• zespół metaboliczny;
• zaburzenia nastroju;
• zaburzenia snu.

Za co odpowiada kortyzol?

Kortyzol odpowiada za przystosowanie organizmu do warunków stresu przez regulowanie poziomu glukozy we krwi. W tym celu kortyzol reguluje i aktywuje transkrypcję niektórych genów, a także reguluje metabolizm i ciśnienie krwi. Dodatkowo kortyzol odpowiada za zatrzymywanie sodu w organizmie przy zwiększeniu wydzielania potasu.

Jakie są skutki niedoboru lub niskiego poziomu kortyzolu?

Podstawowym skutkiem niedoboru lub niskiego poziomu kortyzolu jest hipoglikemia. Dodatkowo niedobór kortyzolu wywołuje przewlekłe zmęczenie, a w tym nadmierną senność. Niski poziom kortyzolu prowadzi do zmniejszenia masy ciała, utraty apetytu i nudności.

Jakie są skutki nadmiaru lub wysokiego poziomu kortyzolu?

Podstawowym skutkiem nadmiaru lub wysokiego poziomu kortyzolu jest wzmożony apetyt, który może powodować otyłość i zespół metaboliczny. Poza tym nadmiar kortyzolu powoduje zmniejszenie wydzielania serotoniny, co w efekcie przekłada się na zaburzenia nastroju, w tym depresję. Dodatkowo wysoki poziom kortyzolu powoduje trudności z koncentracją i z zasypianiem, prowadząc do bezsenności. Stanem, który zagraża życiu i wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej, jest przełom nadnerczycowy.

Jak zwiększyć wydzielanie kortyzolu?

Zwiększyć wydzielanie kortyzolu można przez picie kawy, bowiem kofeina wzmaga jego produkcję. Dodatkowo wydzielanie kortyzolu rośnie przy intensywnym wysiłku fizycznym i w sytuacjach stresowych.

Jak zmniejszyć wydzielanie kortyzolu?

Zmniejszyć wydzielanie kortyzolu można przez ograniczenie ilości stresu oraz zapewnienie sobie komfortowego, zdrowego snu. Jeśli zaś przyczyny nadmiernego wydzielania kortyzolu są spowodowane stanem chorobowym, zmniejszyć jego stężenie należy przez podjęcie specjalistycznego leczenia przyczynowego w porozumieniu z lekarzem.