To provide services at the highest level, we use cookies. Using the website requires you to choose settings related to their storage on your device. If you want to know what each type of cookie is used for, click the Details button below.
Kortyzol – znaczenie, działanie, niedobór, nadmiar 1 sierpnia 2022 |
![]() |
Kortyzol odpowiada za przystosowanie organizmu do warunków stresu przez regulowanie poziomu glukozy we krwi. W tym celu kortyzol reguluje i aktywuje transkrypcję niektórych genów, a także reguluje metabolizm i ciśnienie krwi. Dodatkowo kortyzol odpowiada za zatrzymywanie sodu w organizmie przy zwiększeniu wydzielania potasu.
Podstawowym skutkiem niedoboru lub niskiego poziomu kortyzolu jest hipoglikemia. Dodatkowo niedobór kortyzolu wywołuje przewlekłe zmęczenie, a w tym nadmierną senność. Niski poziom kortyzolu prowadzi do zmniejszenia masy ciała, utraty apetytu i nudności.
Podstawowym skutkiem nadmiaru lub wysokiego poziomu kortyzolu jest wzmożony apetyt, który może powodować otyłość i zespół metaboliczny. Poza tym nadmiar kortyzolu powoduje zmniejszenie wydzielania serotoniny, co w efekcie przekłada się na zaburzenia nastroju, w tym depresję. Dodatkowo wysoki poziom kortyzolu powoduje trudności z koncentracją i z zasypianiem, prowadząc do bezsenności. Stanem, który zagraża życiu i wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej, jest przełom nadnerczycowy.
Zwiększyć wydzielanie kortyzolu można przez picie kawy, bowiem kofeina wzmaga jego produkcję. Dodatkowo wydzielanie kortyzolu rośnie przy intensywnym wysiłku fizycznym i w sytuacjach stresowych.
Zmniejszyć wydzielanie kortyzolu można przez ograniczenie ilości stresu oraz zapewnienie sobie komfortowego, zdrowego snu. Jeśli zaś przyczyny nadmiernego wydzielania kortyzolu są spowodowane stanem chorobowym, zmniejszyć jego stężenie należy przez podjęcie specjalistycznego leczenia przyczynowego w porozumieniu z lekarzem.